نظرخواهی عمومی راجع به پیشنویس استاندارد رتبهبندی تطبیق صکوک و سایر ابزارهای مالی اسلامی با شرع و اصول امانتداری توسط آئوفی برگزار شد
سازمان حسابداری و حسابرسی برای مؤسسات مالی اسلامی (AAOIFI) که مقرّ آن در بحرین است، در تاریخ 10 اگوست سال 2023 (معادل پنجشنبه 19 مرداد ماه سال جاری)، کنفرانسی مجازی برای دریافت نظرات عموم در خصوص پیشنویس "استاندارد راهنمای رتبهبندی تطبیق صکوک و سایر ابزارهای مالی اسلامی با شرع و اصول امانتداری (Governance Standard Shariah Compliance and Fiduciary Rating of Sukuk and Other Islamic Finance Instruments)" را برگزار کرد.
نماینده این سازمان در این کنفرانس ابتدا تفاوت بین حسابرسی و رتبهبندی را اینگونه توضیح داد که حسابرسی بر پایه وقایع و اطلاعات گذشته است و در صورتی که وضعیت واحد تحت رسیدگی با استاندارها و مقرّرات تطبیق داشته باشد، اظهارنظر حسابرسی مثبت و در غیر اینصورت منفی است؛ در حالی که رتبهبندی علاوه بر گذشته، وضعیت آتی را نیز در نظر دارد و نتیجه آن طیفی از نظرات است که در آنها میزان تطبیق با استانداردها و مقرّرات و فراتر از آن، روشن میشود.
نماینده سازمان حسابداری و حسابرسی برای مؤسسات اسلامی، سپس توضیح داد که در اوراق بهادار اسلامی، بانی معمولاً بدهکار نیست و از جانب سرمایهگذاران وکالت دارد تا وجوه جمعآوری شده را با رعایت صرفه و صلاح سرمایهگذاران و در موضوعات منطبق با شرع اسلام سرمایهگذاری کرده و منافع حاصله را پس از کسر حقالوکاله خود، بین آنها توزیع نماید. بنابراین سرمایهگذاران علاوه بر ریسک نکول بانی، با ریسک میزان امانتداری بانی و رعایت صرفهوصلاح سرمایهگذاران توسط وی (که اصطلاحا Fiduciary Responsibility نامیده میشود) و ریسک عدم رعایت اصول شریعت توسط بانی در سرمایهگذاریها نیز مواجهاند و مؤسسات رتبهبندی باید میزان احتمال پایبندی بر این اصول را نیز در ارزیابی خود لحاظ کنند.
رعایت این استاندارد پس از تصویب، الزامی نیست و حالت توصیه و راهنمایی را دارد. استاندارد برای آن تنظیم شده است که در خصوص رتبهبندی اوراق اسلامی از نظر تطبیق با اصول اسلامی و امانتداری، راهنماییهایی را در خصوص میزان مسئولیت، نحوه قبول، فرآیند رتبهبندی و نحوه گزارشدهی مؤسسات رتبهبندی ارائه دهد و از کیفیت رتبهبندی اطمینان حاصل نماید.
هدف از وضع چنین استانداردی آن است که از طریق ترویج رتبهبندی اوراق اسلامی، شفافیت در مورد این اوراق و اعتماد سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در آنها را افزایش دهد.
سازمان حسابداری و حسابرسی برای مؤسسات مالی اسلامی (AAOIFI) قبلاً استاندارد شماره (10) خود در خصوص رتبهبندی مؤسسات مالی اسلامی از نظر تطبیق با شریعت و اصول امانتداری را تصویب نموده بود که از تاریخ 1 جولای سال 2021 اجرایی شده است.
در ایران نیز لازم است میزان رعایت احکام شرعی در بانکها، مؤسسات مالی و اوراق بهادار اسلامی و همچنین میزان رعایت صرفهوصلاح سپردهگذاران یا سرمایهگذاران توسط بانکها، مؤسسات مالی و بانیان/ناشران اوراق بهادار، از طریق رتبهبندی مشخص و برای عموم مردم افشاء گردد. همچنین لازم است شرکتهای سهامی عام از نظر رعایت اصول راهبری شرکتی، حفظ محیط زیست و ایفای مسئولیتهای اجتماعی خود، ارزیابی و رتبهبندی شوند. این رتبهبندیها به افراد برای انتخاب اوراق بهادار، بانکها و سایر مؤسسات مالی جهت سرمایهگذاری و سپردهگذاری کمک خواهند کرد.