1401-05-12

واحد مطالعات کلان شرکت رتبه‌بندی اعتباری برهان، گزارش بررسی‌های خود در زمینه اقتصاد کلان را در خرداد ماه سال ۱۴۰۱ منتشر کرد


معیار

خرداد 1401

اردیبهشت 1401

تغییر

خرداد 1400

تغییر

نرخ ارز (ریال)

317،900

277،350

%9

223,000

%26

قیمت نفت (دلار)

114.33

112.91

%1

74.89

%53

قیمت سکه طرح جدید (ریال)

154,970,000

140,920,000

%10

101,980,000

%52

قیمت اونس طلا (دلار)

1,829.95

1,846

1-%

1,783.06

%3

قیمت جهانی مس(دلار)

8,946

9,392

5-%

9,183

3-%

قیمت جهانی روی (دلار)

3,583.5

3,699

3-%

2,840

%26

قیمت جهانی آلومینیوم (دلار)

2,532

2,964

15-%

2,401

%5

شاخص کل بورس

1,539,632

1,579,687

3-%

1,168,665

%32

شاخص کل فرابورس

20,684.5

21,610

4-%

17,579

%18

متوسط قیمت هر متر مربع آپارتمان در تهران

 (میلیون ریال)

394

364

%8

297

%33

تعداد معاملات واحد مسکونی

13,874

10490

%28

5,102

%100

نرخ تورم

%39.4

%38.7

%0.7

%43

3.6-%



بخش اول:

بررسی بازارهای کالایی


قیمت نفت برنت 

قیمت نفت در خرداد ماه در محدوده 110 تا 123 دلار نوسان داشته است. اقدام بانک‌های مرکزی دنیا در جهت رشد نرخ بهره، باعث کاهش انتظارات تورمی در آینده شده است؛ اعمال تحریم نفت روسیه از یک­سو باعث افزایش قیمت شده و از طرفی آزادسازی ذخایر استراتژیک نفت آمریکا و افزایش تولید اوپک عاملی برای کنترل قیمت است. پیش ­بینی می ­شود با کاهش رشد اقتصادی، تقاضا برای نفت کاهش یابد و از طرفی با شدت گرفتن قیمت انرژی تمرکز جهانی بر سرمایه ­گذاری انرژی پاک و کاهش استفاده از سوخت­ های فسیلی افزایش یافته است. براساس برنامه اعلام شده اروپا در نظر دارد به منظور حمایت از اوکراین، وابستگی خود را به منابع انرژی فسیلی روسیه تا سال 2030 پایان دهد. در این راستا برنامه اعلام شده REPowerEU انتقال سریع به سوخت ­های سبز و انرژی­ های پاک و بهینه­ سازی مصرف انرژی را در دست دارد.


قیمت

مقدار در ماه مورد بررسی

مقدار در ماه قبل

درصد تغییر

نفت (دلار به ازای هر بشکه)

114

113

%1

 

قیمت  انس طلا 

افزایش نرخ بهره در آمریکا و رشد ارزش دلار همراه با اتخاذ سیاست­ های ضد تورمی بانک مرکزی اروپا، کاهش قیمت جهانی طلا را در پی داشته است.


قیمت

مقدار در ماه مورد بررسی

مقدار در ماه قبل

درصد تغییر

طلا (دلار به ازای هر انس)

1,830

1,846

1-%

قیمت مس

قیمت مس در خرداد ماه با حدود 5 درصد کاهش قیمت همراه بوده است. علیرغم کاهش 35 درصدی ذخایر مس بورس فلزات لندن نسبت به ماه گذشته، قیمت مس همانند بیشتر فلزات تحت تاثیر افزایش نرخ بهره، تقویت دلار آمریکا با کاهش مواجه شد. هرچند رفع محدودیت­ های قرنطینه در چین نیز از عواملی است که در افزایش تقاضا تاثیرگذار بوده با این ­حال پیش ­بینی کاهش رشد اقتصادی در سال ­های آتی چشم­ انداز تقاضا را تحت تاثیر قرار داده و مانع اصلی رشد قیمت است.

قیمت

مقدار در ماه مورد بررسی

مقدار در ماه قبل

درصد تغییر

مس (دلار به ازای هر تن)

8,946

9,392

5-%


 قیمت روی

قیمت روی در ماه گذشته با نوسان همراه بوده ولی موفق به بازگشت به محدوده 4000 دلار نبود. از عوامل کاهش قیمت، سیاست ­های بانک ­های مرکزی جهت افزایش نرخ بهره و چشم ­انداز تقاضای چین است؛ که علیرغم برخی مشکلات عرضه از جمله مشکلات تولید در معادن روی کشور پرو، مانع رشد قیمت شده است. موسسه فیچ پیش ­بینی میانگین قیمتی 3600 دلاری را برای فلز روی در سال جاری نموده و انتظار دارد که قیمت در سال آینده با کاهش 16 درصدی به سطح 3000 دلاری برسد.


قیمت

مقدار در ماه مورد بررسی

مقدار در ماه قبل

درصد تغییر

روی (دلار به ازای هر تن)

3,584

3,699

3-%

 

برگشت رو به عقب قیمت مواد غذایی در دنیا

بنا بر گزارش سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، قیمت جهانی مواد غذایی پس از رسیدن به بیشترین میزان در ماه مارچ، برای دومین ماه متوالی در ماه می کاهش یافته است. شاخص غلات در ماه می با 2 درصد رشد مواجه بود که بخشی از آن به دلیل اعمال محدودیت صادرات گندم هند بوده که بعد از درگیری اوکراین از تامین‌­کنندگان کلیدی به شمار می­رود. شاخص قیمت روغن نباتی FAO نیز 3.5% در ماه می کاهش یافت که از دلایل آن کاهش قیمت روغن پالم؛ سویا و آفتاب­گردان به دلیل سهمیه­‌بندی تقاضا بوده است. همچنین رفع محدودیت­‌های صادرات روغن پالم اندونزی در کاهش قیمت موثر بوده است؛ با این‌­حال عدم قطعیت در خصوص چشم­‌انداز صادرات مانع کاهش بیشتر قیمت محصول می­‌شود. شاخص لبنیات نیز با کاهش قیمت محصولات لبنی، 3.5% در این ماه کاهش یافت.

قیمت شکر جهانی روند صعودی پیدا کرده است

قیمت جهانی شکر روند صعودی دارد و نزدیک به بیشترین قیمت چهار سال رسیده است. خشک‌سالی باعث کاهش تولید محصولات برزیل شده و از طرفی رشد قیمت اتانول، باعث شده تشویق شده تا از سهم بیشتری را در به تولید اتانول تخصیص دهند. هند به عنوان دومین صادرکننده شکر دنیا گفته که در حال بازنگری در صادرات شکر خود بوده و سقف تناژ صادرات خود را در محدوده 7 میلیون تن در سال کشاورزی 2022-2023 محدود خواهد کرد و حدودا 30 درصد کمتر از سال قبل است.


بخش دوم:

بررسی رویدادها اقتصاد جهانی:


سایه رکود تورمی بر اقتصاد جهانی

بانک جهانی در جدیدترین چشم‌­انداز اقتصادی، پیش‌بینی نموده رشد اقتصاد جهانی از 5.7 درصد در سال 2021 به 2.9 درصد در سال 2022 کاهش یابد که به طور قابل توجهی کمتر از 4.1 درصدی است که در ژانویه پیش‌­بینی شده بود. تهاجم روسیه به اوکراین که بر خسارات ناشی از همه‌گیری کووید-19 افزوده است، کاهش رشد اقتصاد جهانی را تشدید نموده که در حال ورود به دوره‌­ای طولانی از رشد ضعیف و افزایش تورم است. این امر خطر رکود تورمی را افزایش می‌دهد و پیامدهایی آسیب‌­زننده برای اقتصادهای با درآمد متوسط و پایین دارد. ممکن است اقتصاد جهانی برای سالیان متوالی درگیر تورم بالاتر از سطح میانگین و رشد اقتصادی اندک باشد که یادآور رکود تورمی دهه 1970 میلادی است.

اقتصاد آمریکا 

افزایش نرخ بهره برای مقابله با تورم





بانک مرکزی آمریکا با هدف مقابله با تورم، نرخ بهره را در آخرین نشست خود 0.75 درصد افزایش داد که این اقدام از سال 1994 بی­‌سابقه بوده است. بدین ترتیب نرخ بهره به محدوده 1.5 تا 1.75 درصد رسید؛ درحالی‌که نرخ بهره در آغاز سال جاری میلادی در محدوده صفر بود. رشد سالانه شاخص بهای مصرف کننده در ماه می، از 3/8 به 6/8 درصد افزایش یافت  (بیشترین تورم 40 سال اخیر). جهش قیمت بنزین به بالاترین سطح ثبت شده و افزایش بهای مواد غذایی از دلایل عمده افزایش تورم مصرف کننده بوده است. رشد شاخص مذکور بدون در نظر گرفتن قیمت مواد غذایی و انرژی در مقیاس ماهانه بدون تغییر بوده است. در حال حاضر براساس آخرین گزارشات منتشره ریسک رکود اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری در آمریکا افزایش یافته است.اقتصاد چینرفع محدودیت ­های کووید و از سرگیری فعالیت ­های اقتصادیاقتصاد چین پس از رفع محدودیت­‌ها مجددا فعالیت را از سرگرفته ولی همچنان تورم جهانی و نگرانی از شیوع مجدد کرونا، احتمال کاهش بیشتر رشد اقتصادی را در پی دارد. شاخص تولیدات صنعتی چین در ماه می در مقایسه با ماه مشابه سال قبل 0.7 درصد افزایش یافت که در مقایسه با افت 2.9 درصدی ماه اوریل بهبود حاصل شده است. با از سرگیری فعالیت‌ها پس از رفع قرنطینه، کاهش سودآوری شرکت‌­های صنعتی چین در ماه می با شدت کمتری ادامه یافت. رشد سالانه شاخص قیمت مصرف­‌کننده در ماه می 2.1 درصد (مشابه ماه قبل) اعلام گردید که این رقم در ابتدای سال جاری میلادی 0.9 درصد بوده است.نرخ بیکاری ماه می 5.9 درصد اعلام شد که در مقایسه با ماه قبل کاهش یافته است. شاخص PMI حوزه تولید [1] چین نیز در ماه‌­­های اخیر روند بهبود را در پی داشته و در ماه‌­های می و ژوئن به ترتیب در محدوده 49.6 و 50.2 گزارش شد.  

در حال حاضر بانک مرکزی چین سیاست پولی متفاوتی از سایر اقتصادهای بزرگ دنیا در پیش گرفته و قصد دارد به سیاست‌­های حمایتی (کاهش نرخ بهره) ادامه دهد. این سیاست پولی که در تضاد با سیاست پولی بانک مرکزی آمریکا است می‌­تواند منجر به خروج قابل توجه سرمایه‌­گذاری از چین شود.


اقتصاد اروپا

پایان برنامه تسهیل مالی

نرخ تورم حوزه یورو با ثبت رکوردهای بی‌­سابقه در ماه ژوئن به 8.6 درصد و در ماه می به 8.1 درصد رسید که این سطح از تورم از زمان تشکیل این اتحادیه در سال 1999 بی­‌سابقه است. عمده افزایش سطح قیمت‌ها مربوط به جهش قیمت مواد غذایی و انرژی به دنبال حمله روسیه به اوکراین می‌باشد که تا کنون نیز ادامه یافته است. بر اساس ارقام منتشر شده، رشد قیمت‌های انرژی در ماه می نسبت به ماه مشابه سال گذشته، 39 درصد و رشد قیمت مواد غذایی، نوشیدنی 7 درصد بوده است. تورم سالانه بدون در نظر گرفتن قیمت انرژی، مواد غذایی، نوشیدنی از 5/3 به 8/3 درصد رسیده است. شدت گرفتن تورم در حوزه یورو منجر به پایان سیاست­‌های انبساطی بانک مرکزی اروپا شده و بانک مرکزی اروپا برای نخستین بار از سال 2011 برنامه افزایش نرخ‌­های بهره کلیدی را اعلام کرد که از ماه ژوئیه با 0.25 درصد رشد آغاز خواهد شد. بر اساس برآوردهای اولیه یوروستات، رشد تولید ناخالص داخلی برای حوزه یورو در سه ماهه اول سال 0.4 درصد است و این در حالی است که این رقم ۰.۵ درصد برای سه ماه آخر سال ۲۰۲۱ بود. اسپانیا و آلمان در سه ماهه اول سال به ترتیب رشدی ۰.۳ و ۰.۲ درصدی را تجربه کردند که رقمی بسیار کمتر از پیش‌بینی قبلی است. این در حالی است که فرانسه رشد صفر درصدی و ایتالیا رشدی ۰.۲٪- را تجربه کردند.

آلمان بزرگترین اقتصاد اروپا درجه بحران گاز این کشور را تا یک پله مانده به حداکثر افزایش داده و صدها هزار مصرف کننده صنعتی این کشور را دچار تعطیلی و محدودیت عرضه نمود. از جمله شرکت‌­هایی که شاهد کاهش چشمگیر تولید هستند، شرکت BASF بزرگترین شرکت شیمیایی دنیا است که از کود شیمیایی تا دارو و مواد اولیه خودرو را برای صنایع آلمان تولید می‌کند. با خبر بحرانی‌­تر شدن تامین گاز طبیعی از روسیه، شاخص زغال سنگ وارداتی شمال اروپا از 100 دلار به 384 دلار در هر تن رسیده است. این افزایش قیمت ناشی از برنامه‌ای است که دولت آلمان برای برگرداندن نیروگاه­‌های زغالی به مدار تولید دارد تا جایگزین گاز طبیعی روسیه شود.


 

اقتصاد ترکیه

تورمی فراتر از انتظار


بر اساس آمار منتشره توسط مرکز آمار ترکیه، فروش خانه در ترکیه در 12 ماهه منتهی به ماه می نسبت به ماه مشابه سال گذشته 107 درصد افزایش یافته و بیشترین متقاضیان خارجی خرید خانه در این کشور شهروندان روس و پس از آن شهروندان ایرانی و عراقی بودند. رشد سالانه تعداد خانه‌­های فروخته شده به اتباع خارجی 235 درصد بوده که بیش از 25 درصد فروش به شهروندان روس و اکراینی تخصیص یافته است. در حال حاضر ترکیه بدترین وضعیت اقتصادی طی دهه ­های اخیر را تجربه می‌­کند که شرایط را برای انتخابات ریاست جمهوری پیش­ رو در سال 2023 با تلاطم بیشتری مواجه ساخته است. افزایش حجم نقدینگی، کاهش نرخ سود بانکی، افزایش تورم و افزایش بدهی­‌های خارجی از مهم‌­ترین عوامل سقوط ارزش پول ملی ترکیه محسوب می­‌شود و با این ­­حال تاکید رئیس جمهوری کشور، بانک مرکزی ترکیه را از اتخاذ سیاست­‌های متعارف از جمله افزایش نرخ بهره کلیدی برای مقابله با تورم باز داشته است.

 

اقتصاد هند

بانک مرکزی هند نیز با اعمال سیاست‌­های متعارف جهت مقابله با تورم اقدام به افزایش نرخ بهره نموده و با اجرای سایر سیاست‌­های دولت شامل افزایش هدفمندی یارانه‌­ها، کاهش عوارض گمرکی و تداوم تعهد دولت به سرمایه‌­گذاری، انتظار می‌­رود تورم را مهار کرده و از رشد اقتصادی حمایت نماید. اقتصاد هند عمدتا کشاورزی است و می‌­تواند تحت تاثیر افزایش قیمت کودهای کشاورزی و همین‌طور انرژی قرار گیرد. رشد اقتصادی سالانه کشور 8.7 درصد اعلام شد که بالاترین رشد اقتصادی در اقتصادهای نوظهور است و علیرغم احتمال رکود تورمی در جهان، این کشور با ریسک کمتری مواجه است.

  


بخش سوم:

بررسی رویدادهای اقتصاد ایران


بازار سرمایه 

در خرداد ماه شاخص کل بورس اوراق بهادار و شاخص هم وزن به ترتیب 3 و 4 درصد کاهش یافتند. کاهش قیمت‌­ها در بازارهای جهانی تحت تاثیر افزایش نرخ بهره در آمریکا و انتشار گزارش‌های نامطلوب در بازار سرمایه از جمله کاهش سودآوری شرکت‌­های پتروشیمی به دلیل افزایش هزینه­‌های قابل توجه یوتیلیتی و سودآوری کمتر از انتظار شرکت‌­های پالایشی در گزارش‌های حسابرسی نشده از دلایل عدم رشد بازار در این مدت است. قیمت سکه طلا و نرخ دلار در این مدت به ترتیب با 10 و 9 درصد افزایش همراه بود که از دلایل نوسانات قیمت می­‌توان به تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران اشاره نمود که موجب افزایش نرخ بازار ارز در نیمه دوم خرداد ماه شد؛ هرچند با از سرگیری مجدد روند مذاکرات هسته‌­ای در اوایل تیرماه نسبتا از التهابات بازار ارز کاسته شده است.

تورم بی‌­سابقه در خردادماه

نرخ تورم نقطه‌­ای در خرداد ماه 1401، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل، به 52.5% رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین 52.5 % بیشتر از خرداد 1400 برای خرید یک مجموعه کالا و خدمات یکسان هزینه کرده­‌اند. این حد از افزایش قیمت‌ها در یک ماه، از سال ۱۳۹۰ که مرکز آمار تورم را اعلام می‌کند و داده آن در دسترس است، هیچ‌گاه رخ نداده بود. نرخ تورم نقطه­‌ای در خرداد ماه 1401 در مقایسه با ماه قبل 13.2 واحد افزایش یافته است. نرخ تورم گروه "خوراکی‌­ها،آشامیدنی‌ها و دخانیات" با افزایش 32.2 واحد درصد به 81.6 درصد و گروه "کالاهای غیرخوراکی و خدمات" با افزایش 8.2 واحد به 36.8 درصد رسیده است. در بین اقلام خوراکی، روغن نباتی جامد با ۲۴۷.۲ درصد افزایش قیمت نسبت به ماه قبل، رکورددار افزایش قیمت است و روغن مایع با 233 درصد و پنیر ایرانی با 55.7 درصد افزایش بیشترین افزایش قیمت گروه کالاهای اساسی را دارند. نرخ تورم سالانه خرداد ماه ١٤٠١ برای خانوارهای کشور به ٣٩,٤ درصد رسیده که نسبت به همین شاخص در ماه قبل، ٠,٧ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

تحولات بازار مسکن

در خرداد ماه سال 1401، متوسط قيمت خريد و فروش يک متر مربع زيربناي واحد مسکوني معامله شده در تهران 39.4 ميليون تومان بود که نسبت به ماه قبل 8.4 درصد رشد داشته است. همچنين اين رقم نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل 32.8 درصد افزايش داشته که در مقايسه با رشد نقطه به نقطه خرداد ماه سال 1400 (معادل 56.6 درصد) کمتر بوده و مبين کند شدن آهنگ رشد نقطه به نقطه قيمت مسکن در خرداد ماه 1401 است. تعداد معاملات آپارتمان‌­های مسکونی شهر تهران در خرداد ماه به 13.9 هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل افزایش قابل توجه 32 و 172 درصدی را نشان­ می‌­دهد. بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و کل مناطق شهری در خرداد ماه نشان­‌دهنده رشد به ترتیب معدل 46.5 و 51.2 درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل می‌­باشد. رشد ماهانه شاخص در خردادماه در شهر تهران و کل مناطق شهری به ترتیب معادل 2.7 و 3 درصد می­‌باشد.

رشد اقتصادی سال 1400

مطابق گزارش بانک مرکزی رشد اقتصادی ایران در سال 1400 به 4.4 درصد رسید. بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی در سال 1400 نشان می‌دهد، رشد ارزش افزوده گروه‌هاي "خدمات"، "نفت و گاز"، "صنايع و معادن" و "کشاورزي" در اين سال به ترتيب معادل 6.5، 10.1، 1.1و 2.6‏‏‏‏- درصد بود که به ترتیب از سهمي معادل 3.6، 0.8، 0.3، و 0.3‏‏‏‏- واحد درصد در رشد اقتصادي سال 1400 برخوردار بوده‌اند. به نظر می‌­رسد رشد منفی بخش کشاورزی ناشی از مشکلات خشکسالی بوده و افزایش رشد بخش گروه خدمات در نتیجه اثربخشی واکسیناسیون و پایان محدودیت‌­ها باشد. در سال مورد گزارش ارزش افزوده بخش "صنعت" به قیمت‌های ثابت سال 1395 از افزایش 3.3 درصدی نسبت به سال 1399 برخوردار بود؛ از جمله صنايعی که بيشترين سهم را در رشد محقق شده اين سال داشته‌اند مي‌توان به "صنايع توليد داروها و فرآورده‌هاي دارويي شيميايي و گياهي"، "صـنايع ‌توليد ماشين‌آلات ‌مولد و انتقال ‌نيروي برق و دستگاه‌هاي برقي" و "صـنايع‌توليد مواد غذايي" اشاره نمود.


شاخص مدیران خرید

اتاق بازرگانی ایران شاخص مدیران خرید برای کل اقتصاد ایران در اردیبهشت ماه را 56.17 اعلام کرده است که بیشترین مقدار 32 ماهه از ابتدای شروع طرح است. بخشی از این افزایش به دنبال عادی شدن فعالیت کسب وکارها بعد از تعطیلات فروردین‌­ماه بوده است. علاوه بر رونق سفارشات بعد از تعطیلات فروردین، افزایش تقاضا ناشی از تعجیل مشتریان در خرید قبل از بالا رفتن قیمت‌­ها نیز در این رشد تاثیرگذار بوده است. شاخص قیمت مواد اولیه یا لوازم خریداری شده به رقم 75.92 یعنی بیشترین مقدار 19ماهه خود از آبان 99 رسید. شاخص قیمت محصولات تولیدشده و خدمات ارائه شده نیز به شدت افزایش داشته و طی 19 ماه اخیر از آبان ماه 99 به بیشترین مقادیر خود رسیده ­است.

مشکلات اصلی از دید برخی فعالان اقتصادی در اردیبهشت 1401:

  • کمبود شدید نقدینگی در تأمین مواد اولیه به دلیل افزایش شدید قیمت خوراک دام و طیور منجر به پیامدهایی می­‌شود که ممکن است طی چندین ماه آتی نشان داده شود. با آزاد شدن صادرات مواد غذایی نیز به دلیل بالا بودن هزینه تمام شده تولید، امکان رقابت وجود ندارد(کشاورزی) .
  • بالا بودن قیمت مواد اولیه و ورود مواد اولیه نامرغوب در بازار کیفیت تولید را با مشکل روبرو خواهد کرد.(صنایع شیمیایی).
  • بالا بودن قیمت ارز، بالا رفتن دستمزدها و افزایش قیمت مواد اولیه پتروشیمی‌­ها، باعث افزایش هزینه تمام شده تولید و در نتیجه کاهش صادرات شده‌­است.(صنایع شیمیایی، صنایع لاستیک و پلاستیک).
  • کمبود مواد اولیه به دلیل افزایش قیمت دلار و عدم ارائه مواد اولیه در بازار بسیاری از تولیدکنندگان را با مشکل روبرو کرده‌­است. بالا رفتن هزینه‌­های گمرکی، مشکلات اداری و ناهماهنگی در ارز وارد شده بین بانک مرکزی و اداره امور مالیاتی، تولیدکنندگان را دچار مشکل کرده است (نفت و گاز).
  • واردات فلزات از روسیه به دنبال ممنوعیت صادرات روسیه به اتحادیه اروپا باعث شده تا تولیدکنندگان صنایع فلزی با مشکل فروش روبرو شوند (صنایع فلزی).
  • وزارت نیرو تعهدات خود را در قبال مطالبات تولیدکنندگان بازپرداخت نمی‌کند.(صنایع فلزی).
  • صنایعی که به خودروسازی‌ها وابسته هستند با کمبود سفارش روبرو بوده‌­اند. (صنایع تولید وسایل نقلیه و قطعات وابسته، صنایع لاستیک و پلاستیک).
  • بازار از لحاظ رقابت قیمت ناسالم شده و بعضی از شرکت‌ها پایند به اصول نیستند و در شرایطی که قیمت‌های تمام شده بالاتر از قیمت فروش است با کاستن از کیفیت سعی در به‌­دست آوردن سهم بازار دارند و شرکت‌هایی که با حفظ کیفیت تولید می‌کنند در هزینه تمام شده و قیمت فروش با مشکل روبرو می‌شوند.(صنایع کانی غیرفلزی، لاستیک و پلاستیک).
  • افزایش شدید قیمت تمام شده حمل و نقل باعث شده تا تقاضا در این بخش با رکود شدید و کاهش همراه باشد.(حمل و نقل و انبارداری).
  • قوانین تامین اجتماعی و حسابرسی­‌های غیر کارشناسانه و سلیقه­‌ای اعمال می‌­شود. همچنین مقررات و ضوابط دست­ و پاگیری که بانک‌­ها برای تولیدکنندگان می‌گذارند و قوانین گمرک فعالیت بسیاری از شرکت‌ها را مختل می‌کند.(صنایع وسایل نقلیه و قطعات وابسته، صنایع فلزی).

تجارت خارجی فصل بهار

براساس آمار منتشره گمرک ایران تجارت غیرنفتی ایران در سه ماهه نخست 1401 به 25.5 میلیارد دلار رسید که نشان­‌دهنده رشد 19.5 درصدی تجارت خارجی ایران در بهار امسال است. تراز تجاری سه ماهه کشور 605 میلیون دلار مثبت گزارش شده است. گزارش منتشره معاونت­‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران از تجارت خارجی ایران طی سه ماهه نخست نشان­‌دهنده افزایش 18 درصدی واردات و افزایش 21 درصدی صادرات در مقایسه با بهار 1400 است. ارزش واردات (بدون نفت خام) در خرداد ماه 1401 نسبت به ماه قبل 18 درصد کاهش داشته و ارزش صادرات نسبت به ماه قبل 5 درصد کاهش داشته است. مقدار وزنی واردات کالاها (بدون نفت خام) نسبت به ماه قبل افزایش 1 درصدی و مقدار وزنی صادرات نسبت به ماه قبل 10 درصد افزایش داشته است. پنج مقصد اول کالاهای صادراتی ایران شامل کشورهای چین، عراق، ترکیه، امارات و هند بودند. پنج کالای نخست صادراتی طی این مدت نیز شامل پروپان مایع، روغن­های سبک، اوره، متانول و پلی اتیلن گرید فیلم گزارش شده است.

افزایش قیمت تایر

با توجه به افزایش بهای تمام شده محصولات تولیدی شرکت‌های تایر ساز ناشی از افزایش نرخ مواد اولیه، افزایش نرخ دستمزد و اثر تورمی سایر هزینه‌ها، نرخ فروش تایرهای رادیال 30 درصد و گروه تایرهای بایاس میانگین 19 درصد از تاریخ 08/03/1401 افزایش یافت.

گروه کاشی و سرامیک

افزایش نرخ فروش داخلی 10 درصد و با در نظر گرفتن افزایش نرخ بازارهای صادراتی میانگین افزایش نرخ ، در محصولات کاشی و سرامیک بالغ بر 12 درصد می باشد.

افزایش نرخ محصولات بیسکوئیت 

افزایش نرخ 33 درصدی فروش محصولات ویفر و بیسکوئیت (از کیلویی 164000 ریال به 218.870 ریال) با توجه به افزایش شدید نرخ مواد اولیه ( عموما به واسطه حذف ارز ترجیحی ) از جمله آرد، روغن، شکر، شیرخشک، تخم مرغ و... از نیمه دوم خرداد ماه عملیاتی می گردد.

معاملات داغ بازار سیمان

انتشار خبر مربوط به اعمال محدودیت­‌های تامین برق صنعت سیمان از خرداد ماه منجر به افزایش تقاضای سیمان در بورس شد و علیرغم ابطال معاملات، افزایش قیمت سیمان را به همراه داشته است. به گونه‌ای که در هفته سوم خرداد هر تن سیمان فله تیپ ۲ با قیمت پایه ۵۴۰ هزار تومان با جهش قیمتی، بالاتر از یک میلیون تومان معامله شد که معاملات بالای یک میلیون تومان ابطال شد.

رقابت شدید فولادسازان ایران و روسیه در بازار شرق آسیا

تحریم روسیه نه تنها فضا را برای صادرات فولاد ایران باز نکرده بلکه حتی بازارهای سنتی روسیه را نیز بروی فولاد سازان ایران بسته است. در حال حاضر ایران بازارهای سنتی خود در شرق آسیا را با فولاد سازان روسی تقسیم می‌­کند و انتظار می‌­رود با تشدید رقابت بین این دو کشور شاهد افت بیشتر قیمت‌­های صادراتی فولادسازان داخلی باشیم.

اعمال محدودیت صادراتی برنج از طرف هند 

با تشدید سیاست‌های کنترل صادرات کشورها با هدف کاهش قیمت‌ها و تورم داخلی، انتظار می رود که هند بروی برنج عوارض صادراتی اعمال کند، در صورت اعمال محدودیت از سوی هند، با توجه به اینکه هند سهم 40 درصدی در تجارت جهانی برنج دارد؛ انتظار می‌رود بسیاری از کشورها که ایران را نیز می‌تواند در این گروه قرارداد دچار مشکل می‌شوند.

  

 

 

منابع:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ گزارش تحولات بازار مسکن خرداد ماه

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ گزارش تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران در سال 1401

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ بررسی وضع اقتصادی-ارزی کشورهای عمده، بازارهای طلا و نفت

مرکز آمار ایران؛ شاخص قیمت مصرف‌­کننده خرداد 1401

اتاق بازرگانی، صنایع، معاون و کشاورزی ایران؛ گزارش طرح شاخص مدیران خرید؛ خرداد 1401

معاونت بررسی­های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران؛ مروری بر تجارت ایران طی سه ماهه نخست 1401

شبکه اطلاع‌­رسانی طلا، سکه و ارز